We mogen binnenkijken in een aangelegde Japanse tuin. Een inspirerende grote achtertuin, waarbij je veel ideeën kunt opdoen. De prachtige zen tuin is niet zelf gemaakt, maar aangelegd door een specialist. Wanneer je een kijkje neemt in de rustgevende tuin, dan voel je de liefde en passie van het Aziatische tuinontwerp. In dit artikel zie je veel Japanse bomen, beplanting en mogelijkheden voor het inrichten van een (grote) achtertuin.

Mijn naam is Sven Clemens en samen met mijn man Frederic zijn we de trotse eigenaars van een tuin die volledig in Japanse stijl is aangelegd in Dilsen-Stokkem in het Belgische Maasland.  Onze tuin is een combinatie van een Tsukiyama (heuvel- en vijvertuin) en een Karensansui (droge Zen tuin), zoals deze tuinstijlen in Japan genoemd worden. Gezien de omvang van het project werd de tuin met onze hulp aangelegd door een gespecialiseerde tuinaannemer. De tuin is ZW-georiënteerd en is ongeveer een 6 are groot (25 bij 25 meter). Voor dit type tuinen is dit best een grote realisatie want je moet het zien tegenover hun Japanse oorsprong waar ruimte bijzonder schaars is.

De tuin ligt ingesloten door bamboehagen, maar desalniettemin is er vrij veel zon in de tuin aanwezig. Bij de aanleg van de tuin was het onze wens dat de principes van aanleg van een Japanse tuin werden gevolgd, doch dat er ook oog was voor functionaliteit. Een voorbeeld hiervan is het plaatsen van wachters aan de ingang van de tuin, dit zijn eigenlijk zeer grote keien waarin volgens de Japanse shinto filosofie natuurgoden of kami huizen.

Een ander voorbeeld is de plek waar het begin van de waterloop ligt: deze dient bij het aanleggen van een Japanse tuin steeds vanuit het oosten te vertrekken. Ook achter het gebruik van onregelmatige keien als pad over de vijver zit een filosofie: net zoals in het leven is het best om even stil te staan bij je volgende stap.

Omdat we ook honden hebben, is er ook gekozen voor de aanleg van een grasperk, iets dat in een Japanse tuin vaak minder gebeurt. Er werd een overdekte zitplek gecreëerd met een mooi overzicht op de tuin, en hiervan wordt er dagelijks – winter en zomer – gebruik gemaakt.

De tuin is voor ons aantrekkelijk om te zien, maar ook een aantrekkingspool voor heel veel leven: dit geldt voor vele dieren, zoals de kikkers, salamanders, egels, zeer veel vogels die de bamboehagen als slaapplek gebruiken of vleermuizen die op warme zomeravonden boven de zwemvijver, insecten komen vangen. We hebben ook enkele jaren een eenden koppel in de tuin gehad. Al verschillende jaren hebben we de eenden, de kuikens groot zien brengen.

De tuin is opgebouwd met plantensoorten die niet mogen ontbreken wanneer een Japanse tuin wordt aangelegd: een 200-tal Japanse azalea’s in 12 verschillende variëteiten, bamboe in verschillende soorten en heel veel Japanse esdoorns. Verder staan er in de tuin ook een aantal tuinbonsais (niwaki) van Buxus, Carpinus, Taxus en Pinus. De niwaki's vormen een beetje de ruggengraat van de tuin.

Ik denk dat mezelf zeker wel kan omschrijven als een tuinfreak, hetgeen eigenlijk al ontstaan is vanuit mijn kindertijd via mijn moeder. Ik was steeds op zoek naar de meest speciale planten om in de tuin te zetten. Toen we voor onszelf eindelijk de mogelijkheid had om een eigen tuin aan te leggen zijn we ook helemaal losgegaan.

Op de niwaki Taxus in de tuin ben ik het meeste trots, het is ook één van de weinige planten die bij de aanleg van de tuin behouden bleef. Oorspronkelijk was het een saai taxus-massief zoals je in vele tuinen terugvindt, doch door een doorgedreven snoei zijn we er in een kleine 10 jaar in geslaagd om een echte eyecatcher in de tuin te creëren. De bloeiboog in de tuin heeft vooral een focus op het voorjaar: na de toverhazelaar en kerselaar in het vroege voorjaar wordt de bloei in april-mei overgenomen door uitgebreide azalea-massieven waarna de Japanse irissen in de vijverfilter het overnemen.

In de zomerperiode is er niet zoveel bloei in de tuin, doch dit is vrij typisch voor een Japanse tuin. Echter, doordat er met verschillende variëteiten azalea's wordt gewerkt, is er een subtiel verschil in bladkleur waardoor er een aparte zomerbeleving ontstaat. In de herfst – na het voorjaar het mooiste seizoen in onze tuin – trakteren de esdoorns ons op een spectaculaire herfstverkleuring. In de herfst wordt de tuin opgefleurd met chrysantenbollen zoals het ook in Japan gebeurt. De chrysant wordt in Japan immers beschouwd als een keizerlijke bloem.

Het onderhoud van de tuin nemen we volledig zelf voor onze rekening en is best wel intensief, zeker in het voorjaar waarin er heel veel snoeiwerk dient verricht te worden. De kennis hiervoor heb ik in de loop der jaren opgebouwd, met mijn opleiding als landbouwingenieur als theoretische basis. De beste tip die ik hier kan geven is dat het uitvoeren van werkzaamheden op het juiste moment vaak een enorme tijdsbesparing betekent. Te lang wachten met snoeien geeft bijvoorbeeld meer snoeiafval, maar zal ook zorgen voor een verstoorde groeicyclus. De tuin vraagt dus zeker discipline in het onderhoud om zijn pracht op peil te houden. Bij afloop van het tuinseizoen ben ik vaak dan toch blij dat de werkzaamheden even op een lager pitje komen, net zoals ik in het voorjaar weer sta te popelen om terug aan de slag te gaan.

Het meest trots ben ik op het feit dat de tuin reeds tweemaal een gouden medaille heeft mogen ontvangen in twee tuinwedstrijden, te weten de ‘Limburgse Tuinaannemer’ en ‘De Vlaamse Tuinaannemer’. De jurering hierbij was best wel pittig, maar het deed natuurlijk wel deugd om die appreciatie van professionals te mogen ontvangen.